Op maandag 13 januari hielden we onze studienamiddag, in samenwerking met het Agentschap Landbouw en Zeevisserij, over de uienteelt in cultuurcentrum De Mastbloem in Kruisem. Ruim 150 aanwezigen woonden deze boeiende studienamiddag bij.
De uienteelt is een belangrijke en alsmaar groeiende sector in de Vlaamse landbouw. Maar met de alsmaar veranderende klimatologische omstandigheden en de evoluerende wetgeving staan telers voor heel wat nieuwe uitdagingen. Uit cijfers van het Agentschap Landbouw en Zeevisserij blijkt dat de uienteelt in 2024 in ons land verder is gegroeid. Er werden volgens de verzamelaanvraag in 2024 6.500 ha uien in ons land geteeld, waarvan 70% of 4.500 ha in Vlaanderen. Daar zijn 545 uientelers actief.
Bart Debussche van het Agentschap Landbouw en Zeevisserij formuleerde een aantal uitdagingen. Hij focuste ook op knolcyperus, wat ook op Vlaamse percelen een toenemend probleem is. "Knolcyperus is een hardnekkig onkruid, dat vooral van eind juli tot september percelen zwaar kan aantasten. Ruw geschat gaat het om 25.000 ha besmette percelen in Vlaanderen. Bestrijding is heel moeilijk, onder meer door een heel beperkt aanbod van herbiciden. Het is echter belangrijk om tijdig in te grijpen. Op korte termijn is een oplossing niet evident. We moeten die knolcyperus jaar na jaar bestrijden en volhouden."
Meer cijfers over de Vlaamse land- en tuinbouw vind je hier.
Teeltseizoen 2024 en rassenkeuze
Jonas Bodyn, onderzoeker akkerbouwmatige groenten bij Viaverda, gaf meer uitleg en duiding over het uienteeltseizoen 2024. "Door heel veel regen in het voorjaar werden uien pas laat gezaaid. Zelfs in juni stonden nog veel percelen onder water. Maar te veel water is niet per se altijd slecht. Door die natte omstandigheden was de werking van herbiciden soms goed, soms slecht. Positief was wel dat de uien daarna wel een vlotte opkomst kenden. Door de goede jeugdgroei werd de in het voorjaar opgelopen achterstand bijgebeend. Door de groeizame temperaturen stelden we wel ook een vroege ontwikkeling van valse meeldauw in winter- en in plantuien vast. Het was dan ook een zomer vol uitdagingen. Door de latere afrijping konden sommige percelen uien pas in oktober worden geoogst. In de bewaring merken we ook kwaliteitsgebreken door fusarium, koprot en bacterie."
Dat de rassenkeuze alsmaar belangrijker wordt bij de uienteelt, daar wist Ellen Dendauw, teamleider akkerbouwmatige groenten bij Viaverda, dan weer alles over. Ze gaf een uitgebreide toelichting over verschillende aspecten (standdichteid, sortering, houdbaarheid,...) van verschillende rassen. Op het proefperceel bij een teler kon pas op 8 mei worden gezaaid. De gemiddelde opkomst bedroeg 66,6% en de veldopbrengst was gemiddeld meer dan 63 ton/ha. Slechte rassen zijn er niet. De keuze van het ras hangt af van verschillende factoren: vroeg of laat, versmarkt, industrie, bewaring... Er wordt ook verder werk gemaakt van een meerjarige rassenlijst. "Welk ras ui je kiest, is bedrijfs- en perceelsafhankelijk", gaf ze terecht mee.
Anne Kippers van De Groene Vlieg gaf tekst en uitleg bij de aanpak van de uien- en bonenvlieg. "De uien- en bonenvlieg zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden. De bonenvlieg is iets kleiner dan de uienvlieg. De uienvlieg komt van nature overal voor. De uienvlieg legt van 150 tot 500 eitjes. Het is de larve die veel schade kan veroorzaken, van 50 tot 60% van de planten op een perceel kunnen wegvallen hierdoor. De uienvlieg houdt vooral van lichtere gronden en is chemisch heel moeilijk te bestrijden. Met De Groene Vlieg passen we hiervoor de Steriele Insecten Techniek (SIT) toe. We kweken gesteriliseerde uienvliegen en zetten die uit. Want het is vooral belangrijk dat wild niet met wild paart." Bij elke bestrijding is het van belang om zo vroeg en zo vlug mogelijk met de drukbeheersing te starten.
Dat de bodemkwaliteit ook voor een geslaagde uienteelt de uitgangsbasis is, kwam aan bod in enkele getuigenissen van landbouwers.
Toekomstige projecten
Daarna belichtte Ellen Dendauw, onderzoeker bij Viaverda, het toekomstig uienonderzoek bij Viaverda.
Vier projecten staan daarbij centraal:
De studienamiddag werd afgesloten met een toelichting van de marktsituatie (uitdagingen en opportuniteiten) door Mik van Strien (PPA Group). Dat uien telen topsport is, wisten we al. Hij ging ook in op de internationale uienmarkt, de prijszetting en het belang van mooie uien. "De internationale uienmarkt is vandaag niet zo gunstig gestemd. Maar wie mooie uien oogst - en kwalitatieve ! - vindt altijd wel een koper tegen een zo goed mogelijke prijs."
In augustus organiseren we weer ons proefveldbezoek rond uien. Meer info volgt.
Hier vind je een video over de Studienamiddag Uienteelt.
Meer info
Ellen Dendauw, teamleider groenten akkerbouwmatig - tel. 09 331 60 92.
Jonas Bodyn, onderzoeker groenten akkerbouwmatig - tel. 09 331 60 88.
