De aardappeloogst in de EU-04 (België, Duitsland, Frankrijk en Nederland) bedraagt volgens schattingen van de NEPG (Noord Europese aardappelproducenten) in 2024 bijna 24,7 miljoen ton. Dit is een stijging van 6,9% ten opzichte van de oogst van 2023. Ondanks het gestegen aanbod is de markt nog steeds dynamisch.
De aardappelprijs steeg van 12,50 euro/100 kg in oktober-november 2024 tot 30 euro/100 begin februari. De snelle stijging sinds begin januari is verrassend. De voorraden van het vorige seizoen en de plantomstandigheden van het komende aardappelseizoen zullen zeer bepalend zijn voor de vrije markt prijs in de rest van dit seizoen.
2025: areaaluitbreiding met zwak rentabiliteitsrisico?
Met een dynamische markt (en weinig andere alternatieven) lijkt het zeer waarschijnlijk dat aardappeltelers komend voorjaar meer aardappelen zullen gaan planten dan vorig seizoen.
Telers moeten nochtans ernstig rekening houden met de jaarlijkse trend van steeds lagere opbrengsten (zie grafiek) die onvermijdelijk een hogere productiekost per kg betekenen. Een groter areaal betekent ook een hoger risico op een grote totale aardappelproductie als we vroeg planten en een normaal groeiseizoen zouden hebben.
Stabiele contractprijzen en duurdere productiekosten
Hoewel pootgoed in de meeste gevallen goedkoper is dan het afgelopen voorjaar (variëteiten van het Innovator-type zijn een uitzondering), zijn ze met 10 tot 15% gestegen in vergelijking met de pootgoedprijzen van voorjaar 2023. De productiekosten zijn enigszins gestegen en de risico's voor de boer worden steeds groter. Sommige verwerkers gaan strenger om met grondtarra of hanteren hogere grondboetes om telers aan te zetten tot een betere reiniging en de aanvoer van grond naar de fabriek op die manier te ontmoedigen.
In de hele NEPG-zone zijn de contractprijzen meestal stabiel gebleven, zowel af land als in de bewaring. Toekomstige veranderingen en evoluties zullen dus vooral afhangen van de vrije marktprijzen van aardappelen voor verwerking.
Onzekere wereldmarkten en uitdagingen voor export
Onze markt wordt beïnvloed door hogere risico's en kosten maar ook door mondiale veranderingen zoals mogelijke presidentiële beslissingen in de Verenigde Staten, groeiende Chinese en Indiase export van frites en strengere milieubesluiten in de EU. De EU-04 export van bevroren aardappelproducten zou kunnen gaan lijden onder de toekomstige grillige beslissingen van de VS. Tegelijkertijd moet de Europese aardappelsector zich bewust zijn van groeiende alternatieve exporteurs van frieten zoals China, India, Egypte, Argentinië en Turkije.
Ondertussen wordt het teelttechnisch, maar ook economisch moeilijker om aardappelen te telen zonder veel risico’s. Er is de invloed van de klimaatverandering, de strengere regelgeving in verband met stikstof, de dalende beschikbaarheid van gewasbeschermingsmiddelen, de toenemende bodemproblemen (nematoden, ritnaalden, knolcyperus, ...) en opkomende ziekten zoals Stolbur. De nood aan efficiënte inputs is groot om tot een goede en kwaliteitsvolle productie te komen.
Veel onzekerheden over de vrije marktprijzen van volgend seizoen en de verkoop van afgewerkt product
Met zeer waarschijnlijk een groter aardappelareaal en onzekere exportmarkten in de EU-04, moeten telers zich ervan bewust zijn van de risico’s die ze nemen door hun aardappelareaal uit te breiden. Producenten moeten de toenemende vraag van de verwerking volgen, maar mogen hier zeker niet op vooruit lopen.
Bron:
Persbericht NEPG, Gembloux, 11 februari 2025.