Dankzij de eerder koele en vochtige zomer van 2024, hebben de aardappelen te velde maar weinig stress ondervonden. Bovendien werd er op redelijk grote schaal maleïnehydrazide (MH) toegediend. We verwachten om die reden bij de late rassen geen vroege kiemlust in de schuur. 

De vroegste bewaarrassen (bv. Bintje, Innovator, Charlotte...) zijn uiteraard de snelste kiemers. Vaak hebben deze rassen geen MH-behandeling gekregen, waardoor kieming wél snel zichtbaar kan worden. Het is aan de alerte teler om de aardappelen frequent te controleren op beginnende kieming en nu al een strategie voor kiemremming voor ogen te houden.

4 actieve stoffen

We hebben 4 actieve stoffen ter beschikking voor de kiemremming van aardappelen: muntolie en sinaasappelolie zijn in staat aanwezige kiemen in een jong stadium af te branden. 1,4 dimethylnaftaleen moet preventief worden toegepast om de aardappel in kiemrust te houden. Ethyleen vertraagt de kieming, maar vernietigt de kiemen niet.

1,4Sight

Voor alle producten geldt dat de aardappelen droog moeten liggen vooraleer er gestart kan worden met foggen. De temperatuur moet bij voorkeur laag genoeg zijn om al  te veel ventilatie-acties na de toepassing te vermijden. Dit geldt vooral voor 1,4Sight, een vluchtig middel dat moet ingezet worden vóór er kieming aanwezig is. 
1,4Sight (actieve stof 1,4 dimethylnaftaleen) is immers een kiemrustverlenger. Het middel zorgt ervoor dat aardappelen die in rust zijn kort na de veldfase, ook in rust blijven. Deze actieve stof is bij de oogst van nature aanwezig in de knol, maar wordt afgebouwd. Door het gehalte van deze stof door vergassing op niveau te houden, blijft de knol in rust. 
Eens een partij wakker is, is het moeilijk om met 1,4Sight het kiemproces weer te stoppen. Een ‘preventieve’ behandeling is dus aangewezen! De ervaring leert echter dat zelfs in de aanwezigheid van enkele jonge kiemen kort na de oogst, 1,4Sight kan ingezet worden. Een vroege kleine kiem kan dus stilgelegd worden. Voor kieming later in het seizoen geldt dit niet!

Start preventief

Hou dus uw aardappelen in de gaten en pas 1,4Sight toe van zodra de eerste tekenen van kieming verschijnen of liefst nog ervoor. Door een correcte behandeling telkens vóór de kieming op gang komt, kunnen de aardappelen gedurende een volledig bewaarseizoen kiemvrij gehouden worden. 
Bij de eerste (twee) behandeling(en) wordt 20 ml/ton geadviseerd. Van zodra de aardappelen volledig tot rust gekomen zijn (januari) kan er verder gegaan worden met lagere dosissen (10 à 15 ml/ton). De MRL in aardappelen is vastgesteld op 15 ppm. Voor andere gewassen heeft de Europese Commissie nieuwe maximum residugehalten (MRL) voor 1,4-DMN gepubliceerd. De regelgevende instanties hebben erkend dat 1,4-DMN van nature kan voorkomen in plantaardige producten en dat het vaststellen van MRL's (voor andere producten) op de detectielimiet ongepast kan zijn. Daarom werd het toegelaten gehalte voor onbehandelde producten verhoogd van 0,01 mg/kg tot 0,05 mg/kg.

Argos en Biox-M

Argos bestaat uit sinaasappelolie, een etherische olie gewonnen uit de schil van sinaasappelen. Het is een 100% natuurlijk product dat tijdens de bewaring door de aardappelen moet geforceerd worden. 
Biox-M bestaat uit muntolie. Het is een volledig natuurlijk product waardoor het ook toegelaten is in de bewaring van biologische aardappelen. Muntolie wordt net zoals Argos en 1,4Sight toegepast onder gasvorm, door middel van een fogapparaat of door koudverneveling. 

Beide natuurlijke oliën (Argos en Biox-M) hebben de eigenschap aanwezige kiemen af te branden. Voorwaarde is wel dat de dosis hoog genoeg is en dat het middel de kans krijgt om voldoende in contact te komen met de kiem. Zo niet, groeit de kiem verder door en wordt ze te lang om nog te kunnen afbranden. 

Start afbranden

Zowel met Argos als Biox-M moet er gestart worden, als de kiemen 1 à 2 mm (max. 0,5 cm) groot zijn. In dit stadium zullen de kiemen na enkele dagen zwart worden. Hoe groter de kiemen, hoe moeilijker het is om ze te vernietigen. Vaak gaat het in eerste instantie om de hoofdkiem (topspruit). Eens die eraf is, krijgt de aardappel het signaal om meerdere zijkiemen te vormen. Dit is ook de reden waarom er aan het begin van het bewaarseizoen vaak al na 3 weken nieuwe kiemen zichtbaar worden. 
Argos moet altijd worden ingezet aan 100 ml/ton (maximum 9 toepassingen). Voor Biox-M kan voor de eerste behandeling een afweging gemaakt worden tussen 90 of 60 ml/ton. In het geval van ernstige kieming (vaak partijen zonder MH of partijen met minder geslaagde MH-toepassing) is het beter te kiezen voor 90 ml/ton. Andere partijen kunnen met 60 ml/ton starten. 

Ventilatie

Tijdens en na de toepassing van Argos, Biox-M en 1,4Sight moet er intern geventileerd worden aan een gereduceerd debiet (50%). Na de toepassing moet de loods gedurende 48 uren gesloten blijven en mag er af en toe intern geventileerd worden. Vooral voor 1,4Sight geldt dat de werking des te beter is naarmate het gas langer in de partij kan blijven (beperkte buitenluchtventilatie).

Wachttermijn

Door de natuurlijke oorsprong van de kiemremmers Argos en Biox-M hebben behandelde aardappelen geen residu. Voor Argos is er ook geen wachttijd. Er wordt evenwel aangeraden na de toepassing 48u te wachten vooraleer uit te schuren. Voor Biox-M bedraagt de wachttermijn officieel 6 dagen, maar om de meeste muntgeur kwijt te geraken is het aangewezen de aardappelen ten vroegste na 12 dagen te consumeren/verwerken. Er is geen maximale residulimiet (MRL) voor muntolie vastgesteld.

Restrain

Ethyleen, de actieve stof van Restrain, is een zeer vluchtig gas dat in de bewaarloods gebracht wordt na omzetting van ethanol. Het gas zoekt zich gemakkelijk een weg tussen de aardappelen. In het Restrain-concept gebeurt de toepassing met een generator die ethanol omzet in ethyleen om de ruimte op een vooraf ingestelde concentratie ethyleen te houden.

Ethyleen vertraagt de kieming en hun lengtegroei. Er worden dus kiemen gevormd, maar ze blijven kort en dik (zie foto). Bij aflevering vallen deze kiemen er af. Ze vertegenwoordigen na lange bewaring doorgaans een extra gewichtsverlies van 3 à 4%. Ook bij Restrain is het belang van een geslaagde MH-behandeling niet te onderschatten. MH zorgt voor rust in de eerste maanden van de bewaring, wat perfect past in de strategie van een ethyleentoepassing die doorgaans pas later opgestart mag worden.
De behandeling van Restrain kan pas opgestart worden nadat de knollen droog zijn en op streeftemperatuur zitten. Doorgaans is dat pas in december. In kiemlustige jaren moet er soms voorafgaand een andere kiemremmer ingezet worden. 

Restrain kan pas toegediend worden als de ademhaling van de knollen sterk verminderd is en het CO2-gehalte in de loods onder 2500ppm blijft. Dit is een voorwaarde om problemen met bakkleur te voorkomen. Sowieso wordt ethyleen alleen aangeraden in rassen die van nature een goede bakkleur hebben. 
Volg de bakkleur nauwlettend op zodat er ingegrepen kan worden (afleveren) bij een stijging. Voor ethyleen is er geen MRL en moet er geen wachttijd aangehouden worden.