Actueel uien

Na de vochtige, groeizame omstandigheden van de afgelopen weken ogen de voorspellingen droog en warm voor de komende 14 dagen. De gestreken uien zullen snel afrijpen, de niet gestreken uien zullen dit allicht gaan doen. Op verschillende plaatsen zullen de uien moeilijk strijken. Het is raadzaam om niet te wachten met rooien tot ze strijken aangezien dit bij deze partijen nefast is voor de kwaliteit.

Extreme weersomstandigheden 2023 zorgen voor wisselende kwaliteit

De kwaliteit van uien wordt grotendeels bepaald door het aandeel bladloze rokken. Dit zijn rokken van de ui die niet uitmonden in een pijpje. Doorgaans rekent men op 30 % bladloze rokken voor een optimale bewaarkwaliteit. Wanneer de uien dit niet hebben, zullen ze minder lang houdbaar zijn. De bladloze rokken bepalen de hardheid, welke cruciaal is voor de verschillende afzetmarkten. Door de extreme weersomstandigheden van 2023 zien we op veel praktijkpercelen een wisselende kwaliteit. Alles is regio afhankelijk. Waar op tijd gezaaid is (eind april), is de kwaliteit goed tot zeer goed. Waar later gezaaid is (eerste helft mei) hangt de kwaliteit af van wanneer en hoeveel neerslag er gevallen is.

In normale jaren start de bolvorming rond de langste dag. De late zaai heeft echter gezorgd voor weinig loof rond die periode. De neerslag in de zomer (half juli – half augustus) veroorzaakte voor (soms extreme) hergroei van het loof, waardoor de bolvorming achterwege bleef of later op gang kwam. Hierdoor is het aandeel bladloze rokken beperkt. Op veel plaatsen zien we uien met 12-14 pijpen, waar dit in normale jaren 8-10 pijpen zijn. Aan het uiterlijk van de uien is dit moeilijk te zien, op foto 2 en 3 zien we 5 uien van diverse formaten. Na opensnijden zien we dat geen enkel van de uien een redelijk aandeel bladloze rokken bevat. Bij een voldoende opname van de maleïnehydrazide zijn deze uien wel nog houdbaar tot eind van dit jaar. Langer wordt echter moeilijk en houdt een groot risico in.

Het is raadzaam op elk van jouw percelen de kwaliteit te bepalen. Snij op elk veld een 10-tal uien open van diverse maten en gewichten. Aan de hand van het aantal uien met bladloze rokken kan je bepalen hoe lang jouw uien houdbaar zijn. Op de foto (foto 4) kan je het verschil zien tussen 2 uien met bladloze rokken en 2 uien zonder bladloze rokken. Uiterlijk lijken de uien identiek en buitenaf is dit verschil dus niet waarneembaar.

Optimaliseren van kwaliteit in de bewaring

Uien met veel loof en bijgevolg een stevige nek zullen moeilijk tot niet strijken. Dit zorgt voor een slechtere afrijping, waardoor ze vatbaarder zijn voor bolziekten. Eenmaal in de bewaring zullen deze nekken moeilijker droog te krijgen zijn. Bij oogst zijn er een aantal acties die je als teler kan ondernemen om de kwaliteit te optimaliseren of te behouden.

Het belangrijkste is om de uien niet volledig te laten afrijpen. Het optimale tijdstip is rooien met nog ongeveer 30% groen loof. Laat de uien vervolgens enkele dagen (geen weken) drogen op het veld alvorens ze in te schuren. Oogsten en rooien van een vochtig gewas is nefast voor de kwaliteit en verhoogt de kans op kop- en wondrot. Bij het klappen is het belangrijk om boven de bovenste insteek van de schachten te klappen. Door het grote aantal pijpen is dit langer als anders. Wees alert en stel de klapper goed in. Begin met ventileren in de loods van zodra de uien binnenkomen. Laat de ventilatie lang genoeg draaien. Als ondersteuning kan je een aantal doorgesneden uien bovenop de hoop leggen. Blijf ventileren tot deze droog zijn. Komt er schimmel op? Meer en langer ventileren is de boodschap! Als je bovenop de hoop loopt en de uien ‘knisperen’ terwijl je erin zakt? Dan zijn de uien droog!

Meer info

Jonas Bodyn