Hygiëneprotocol Fusarium in sla

vrijdag 12 mei 2023

versie 5 - 15 mei 2023

Voor de aanpak van Fusarium moet gezocht worden naar oplossingen door hygiëne, resistentie en (groene) gewasbeschermingsmiddelen. Ook door de grond te stomen, kan je het inoculum sterk terugdringen en zo de symptomen onder controle houden. Om alle mogelijke maatregelen en acties voor te stellen werd een hygiëneprotocol Fusarium opgesteld dat jaarlijks geüpdatet wordt.

In Nederland werd tijdens het winterseizoen van 2014-2015 een toename van uitval geconstateerd in de grondgebonden teelt van serresla. De aantasting is in de loop van 2015 doorgezet en in het najaar van 2015 werd geschat dat 50-60% van de Nederlandse serreslabedrijven licht of zwaar besmet zijn (Bron: Hygiëneprotocol Fusarium, Groen Agro Control).

In België kwamen in 2015 de eerste meldingen binnen van grote stroken kropsla die verwelking vertoonden. Na staalname bleek dat het om Fusarium oxysporum f.sp. lactucae (Fol) ging. In 2017 wordt het probleem over gans Vlaanderen vastgesteld. Op dit moment hebben meer dan 95% van de sla grondteelt bedrijven te kampen met de Fusarium-problematiek. Zowel in Nederland als in België kwam het probleem uitsluitend voor in de jaarrondteelt van serresla in de grond. Nu merken we de ziekte echter ook op in bedrijven met 2 tot 3 teelten per jaar. Onderzoek aan de Universiteit Gent (Labo Fytopathologie) toonde aan dat hier in België vooral fysio 4 (Fol 4) aanwezig is. Sinds de zomer van 2018 werd ook voor het eerst fysio 1 vastgesteld op enkele bedrijven (Fol 1). In Vlaanderen zijn beide fysio’s aanwezig, hierbij is fysio 4 (Fol 4) het meest verspreid. In 2021 zijn er een beperkt aantal nieuwe bedrijven met Fusarium aantasting in de serre bijgekomen. Wel is er een duidelijke toename van bedrijven met een zware aantasting op hun bedrijf. In 2022 zien we dat bedrijven die eerder last van fysio 1 hadden, ondertussen ook meestal last krijgen met fysio 4. We spreken dan van een menginfectie op deze bedrijven.

Daarnaast zien we de afgelopen jaren bij meerdere telers in Vlaanderen ook een grote Fol 4-aantasting bij de teelt van intermediair resistente (IR) rassen. Ondertussen is bevestigd dat de resistentie tegen Fol 4 doorbroken is. Het ILVO is nu bezig met het onderzoek naar modificaties in het Fol 4-gen. Screeningsproeven naast Fol 1 en Fol 4 zullen aangeven welke rassen tolerant zijn tegen deze Fol.

Om verdere uitbreiding op het bedrijf en tussen bedrijven van de verschillende fysio’s zo veel mogelijk te beperken zijn hygiënemaatregelen noodzakelijk. Dit is belangrijk voor fysio 4, maar zeker ook voor fysio 1 of eventueel andere fysio’s die in de toekomst zouden kunnen inslepen. Wanneer een menginfectie voorkomt, is de rassenkeuze momenteel zeer beperkt dus wees voorzichtig.

Een eerste versie van dit hygiëneprotocol om het optreden en verspreiden van Fusarium oxysporum f. sp. lactucae zo veel mogelijk tegen te gaan, werd opgemaakt dankzij een samenwerkingsverband tussen de partners van het FUNSLA project (Inagro, PCG, UGent, ILVO en PSKW). Hiervoor werd gebruik gemaakt van het Hygiëneprotocol opgesteld in Nederland door Groen Agro Control in samenwerking met LTO Glaskracht Nederland. Deze geüpdate versie werd gemaakt in het kader van het FoSSy project met dezelfde Belgische partners.