Op het gemiddelde groenteperceel is een heel groot kapitaal aan natuurlijke vijanden aanwezig om jou als teler te helpen om de populatie van plaaginsecten onder bepaalde schadedrempels te houden. Dit gaat van sluipwespen, kevers en gaasvliegen tot roofmijten, zweefvliegen en roofwantsen. Enkele van deze kunnen meehelpen om koolvlieg onder controle te houden.
In het kader van het SUSCABFLY-project, waar PCG één van de partners is, werd op 22 februari een studienamiddag georganiseerd rond nuttigen in de groenteteelt. Hier werd onder andere aan een 130-tal geïnteresseerden getoond hoe natuurlijke vijanden geïdentificeerd kunnen worden in het veld. Vervolgens werd ook geduid welke natuurlijke vijanden eitjes en larven van koolvlieg kunnen bestrijden.
Sluipwesp Triobliographa rapae
Naast bovenstaande generalisten zijn er specialisten die larven en poppen van koolvlieg gaan parasiteren. De eerste belangrijke specialist is de sluipwesp Tribliographa rapae.
Foto: Sluipwesp Triobliographa rapae
Deze parasiteert op de koolvlieglarven. Ze vindt deze door op de geur van aangetaste koolplanten af te komen. Daarna kruipt ze in de bodem en plant ze eitjes in het lichaam van de koolvlieglarve, met behulp van haar legboor.
Figuur: Cyclus sluipwesp Triobliographa rapae, Illustratie van S. Dourlot - DOI:10.1023/A:1020500915728.
De sluipwesp ontwikkelt vervolgens verder in de larve en de pop van de koolvlieg. Uiteindelijk komt er dan een sluipwesp uit de pop, in plaats van een koolvlieg.
Deze sluipwesp komt in twee generaties voor in onze streken. De eerste adulten komen uit de overwinterde koolvliegpoppen in de lente, de tweede generatie verschijnt in de late zomer. Ze kunnen lang leven waardoor ze drie koolvlieggeneraties kunnen parasiteren. De Tribliographa rapae is zwart glanzend van kleur en maar 1,5 tot 4,5 mm groot. Ze is voor een deel van haar levenscyclus (met name de adulten) afhankelijk van nectar, dus voorzie voldoende bloeiende bloemen in de buurt van uw koolperceel om deze natuurlijke vijand aan te trekken!
Kortschildkever Aleochara bilineata
Een tweede specialist is de parasitaire kortschildkever Aleochara bilineata. De volwassen kevers kunnen goed en ver vliegen en eten zowel eitjes als larven van koolvlieg. Ze leggen eitjes in de buurt van de poppen van de koolvlieg. Het eerste larvale stadium van deze kortschildkever gaat dan actief op zoek naar poppen van vliegen en prikt deze aan om zich te voeden en zich verder in de pop van de vlieg te ontwikkelen.
Figuur: Cyclus kortschildkever Aleochara, Weeden, C. 1997. Biological control: a guide to natural enemies in North America.
Na een goeie maand komt er dan een volwassen kortschildkever uit deze pop. Een eerste generatie komt tevoorschijn in de zomer, een tweede eerder naar het begin van de herfst, afhankelijk van de weersomstandigheden. Ze gaan de eerste generatie koolvliegen dus niet mee kunnen helpen bestrijden. De tweede en derde wel.
In het algemeen zijn kortschildkevers niet zo gemakkelijk waar te nemen: zoek onder afgevallen bladeren of onkruid, op of vlak onder het bodemoppervlak of in de nabijheid van plantenwortels. De larven lijken een beetje op oorwormen, maar zonder de tang aan het achterlijf. Aan de voorkant hebben ze dan weer heel duidelijke kaken. De volwassen kevers zijn meestal langgerekt en zwart, met korte vleugels/schilden die het achterlijf niet helemaal bedekken.
Foto: Larve van de kortschildkever Aleochara bilineata
Andere natuurlijke vijanden van koolvlieg
Naast bovenstaande zijn er ook nog enkele andere natuurlijke vijanden van koolvlieg, die ook van nature aanwezig kunnen zijn op uw perceel. Zo zijn er entomopathogene nematoden (=aaltjes) die larven van koolvlieg kunnen afdoden. Tevens bestaan er entomopathogene schimmels, zowel in de bodem als op de plant, die resp. larven en adulten van koolvlieg bestrijden.
Geïntegreerde bestrijding
In een artikel in de volgende nieuwsbrief zullen we je meer vertellen over hoe uje deze nuttigen kan aantrekken, hoe je eventueel zelf natuurlijke vijanden kan uitzetten op je perceel en welke beheersmaatregelen je kan nemen tegen een aantasting van de koolvlieg.
Meer info
Ellen Dendauw
Projectwebsite: SUSCABFLY - Hogeschool Gent (hogent.be)