Terugblik studienamiddag uien

De signalen zijn er al langer, maar de verkoopcijfers van zaai- en plantgoed bevestigen het nu ook. Het areaal uien zal in België nog maar eens een grote stap vooruit zetten. De exacte uitbreiding is nog niet gekend, maar de kaap van 6.000 ha zal niet ver weg zijn. Aangezien de uienteelt tamelijk specifiek is en niet eenvoudig, organiseerde het Agentschap Landbouw en Zeevisserij ook dit jaar een studienamiddag rond de teelt van uien. In samenwerking met PCG werd een zeer interessant en een rijk gevuld programma samengesteld om telers te wapenen tegen de toekomst en de bijhorende uitdagingen.

We kunnen van een succesvolle editie spreken. De interesse was groot met meer dan 120 aanwezigen. Dat het grootste deel hiervan telers waren, doet ons als organisatoren een groot plezier. Na de studienamiddag werd er nog naarstig nagepraat met een drankje. Bedankt aan alle sprekers en alle aanwezigen om van deze editie een succes te maken!

Uienteelt in België

Bart Debussche lichtte toe waar de uien in België doorgaans groeien. Van het volledige areaal staat 75% in Vlaanderen. De helft daarvan groeit in West-Vlaanderen en nog eens een kwart groeit in Oost-Vlaanderen. Dit maakt dat in deze provincies ongeveer 54% van het Belgisch areaal uien groeit.

Uitdagend uienjaar

In de rassenproef zaaiuien van 2023 werd het eindresultaat in grote mate beïnvloed door de moeilijke opkomst. De extreem lage standdichtheid van sommige rassen verklaren dan ook een aantal lage opbrengsten. ‘Op vlak van dikhalzen viel het in onze proef best mee, maar dit was op praktijkvelden niet altijd het geval’ aldus Ellen Dendauw. PCG blijft inzetten op rassenonderzoek, er komen telkens nieuwe rassen bij. Op middellange termijn zal niet alleen opbrengst een rol spelen, maar ook ziekte- en plaaggevoeligheid. De komende jaren zullen ook die factoren onderzocht worden.

Gewasbescherming onder druk

Gewasbescherming is een continue evoluerend gegeven. Als we kijken naar de afgelopen 5 jaar zijn een aantal zeer belangrijke middelen weggevallen, in alle categorieën. En ook de komende jaren staat er nog heel wat te bewegen, met o.a. de actieve stof spirotetramat die onder druk staat. Stijn Lagache (Disaghor) lichtte toe hoe ziektebestrijding in de toekomst best wordt aangepakt. Waakzaam zijn voor resistentie staat hierbij centraal en is cruciaal voor het behoud van onze sterke middelen.

Ook onkruidbestrijding is geen evidentie, de aanwezigen leerden dat er veel mogelijk is, mits de focus ligt op de uien. In de jeugdfase van de uien moet de onkruidbestrijding centraal staan op het bedrijf, zodanig dat telkens op het geschikte moment behandeld wordt. Te vroeg of te laat spuiten kan nefast zijn voor het eindresultaat. Daarnaast is het risico op schade aan de uien alleen maar groter bij de keuze voor een verkeerd moment.

Mechanisatie in de uienteelt

Een thema dat direct interesse opwekt in een groep landbouwers is uiteraard mechanisatie. Geen demonstraties in dit geval, maar presentaties met foto’s en filmpjes blijken minstens even interessant. Aanvullend op de presentatie van onkruidbestrijding volgde er een toelichting van de Ecorobotix, een cameragestuurde spuitmachine die pleksgewijs, op basis van foto’s, het onkruid bestrijdt. In Nederland werden het afgelopen jaar al zeer mooie resultaten geboekt met deze machine, wat ook de interesse in Vlaanderen doet toenemen.

Kurt Berckmoes, bedrijfsleider bij Loonbedrijf Paridaen, maakte op vlak van zaai- en oogstmechanisatie in de uienteelt enkele bewuste keuzes in het verleden. Het gamma aan technieken is groot, maar wat is nu meest geschikt? Op vlak van capaciteit kiest Kurt voor werken op bedden van 1,5 m, waarbij gerooid wordt op 3 m. Niet met een rooias, wel met schudscharen. Deze zijn productvriendelijker en er kan sneller gereden worden. Er is ook een schijvenrooier aanwezig op het bedrijf. De capaciteit hiervan is eveneens groot, maar de omstandigheden moeten goed zijn. De minste stuurfout kan leiden tot grote verliezen (lees: doorgesneden uien).

Alternatieve teelttechnieken

Zaaiuien is een teelt vol uitdagingen. Daarnaast zagen we in het verleden al dat als de markt volloopt, de prijs diep kan dalen. Telers overwegen daarom ook alternatieven. Plantuien is een optie, aangezien het iets gemakkelijker is in teelt en zekerder in opbrengst. De kwaliteit en verkoopprijs daarentegen zijn niet altijd even sterk. Hannes Oberholzer (Hazera Seeds) lichtte toe hoe de teelt van plantuien precies in z’n werk gaat.

De laatste jaren is opkomst in het voorjaar een probleem. Winterzaaiui kunnen hier een oplossing voor zijn, aangezien zaaien in september-oktober op vlak van opkomst minder risico’s inhoudt. Het is nog een beetje een nichemarkt, maar de optie is er wel. Paul Leenheer (Takii Seed) vertelde aan de aanwezigen over de mogelijkheden van deze teelt in Vlaanderen.

We zouden het bijna vergeten, maar een tijdje terug kenden we een zeer droge periode. Irrigeren was dan ook noodzakelijk in uien, voornamelijk in 2022 maar ook in 2023 werden hier en daar de haspels van stal gehaald. Omwille van efficiëntie en effectiviteit wint druppelirrigatie de laatste jaren enorm aan belang. Evert Van Crombrugge (De Groot en Slot) kwam enkele resultaten toelichten van irrigatieproeven in de afgelopen jaren. De winst is duidelijk, zelfs in natte jaren zien we een opbrengststijging. De kwaliteit op korte tot middellange bewaring ziet er op het eerste zicht minder uit, maar op lange bewaring vlakt zich dat weer af.